وقتی «عبدالعظیم ولیان»، استاندار و نایب التولیه وقت آستان قدس در سال ١٣۵۴برای اولین بار کلنگ مجموعه برج های مشهد را در اراضی آستان قدس زد، سنگ بنای پدیده برج سازی در این شهر گذاشته شد. آن ساختمان ها به نام «آپارتمان‌های مرتفع» نام گرفت که هنوز با گذشت نزدیک به ۴٠ سال مردم به همین نام از این آپارتمان‌ها یاد می‌کنند.
اما امروز وضعیت مرتفع‌سازی و برج‌سازی در شهر مشهد به جایی رسیده است که دیگر نمی‌توان از ساختمان‌های مرتفعش انگشت‌شمار نام برد و به این نام شناخت؛ تعداد این آسمان‌خراش‌ها آن هم فقط در طول یک دهه اخیر(از ٨۵ تا ٩۵) از مرز ده‌ها برج هم گذشته و بنا بر آماری که کارشناسان حوزه برنامه‌ریزی شهری به آن استناد می‌کنند، چیزی بیش از ٢٠٠برج در مشهد است. برج‌هایی که قریب به اتفاق در دوران پنج‌ساله مدیریت شهری سابق مشهد، مجوز گرفتند و حتی با شراکت شهرداری در برج‌سازی طبقات آن‌ها بالارفته است!
در واقع ریشه «سونامی برج‌سازی در مشهد» به دوران سابق مدیریت شهری برمی‌گردد که به گفته صاحب‌نظران شهری ظرفیت ١۵ساله مرتفع‌سازی در مشهد را در طول سه سال پُر کردند! این رویه که طرح «پارت»، پایه‌گذاری آن را از اوایل دهه٨٠ در مشهد مرسوم کرد، در سال‌های گذشته تا حدی برای سرمایه‌گذاران و آن‌هایی که دستی در ساخت و ساز دارند، جا افتاد که در هر ماه مجوز جدیدی برای برج‌سازان همانند آب خوردن صادر می‌شد! مجوزهایی که نه در صدور آن‌ها به مباحث محیط زیستی، ترافیکی، اجتماعی، شهرسازی و… توجهی می‌شد و نه بر اساس ضوابط و قوانین مُهر تایید بر پای درخواست سرمایه‌گذاران می‌خورد.
مبنای این تاییدها، سود اقتصادی و شریک‌یافتن بود که برای مدیران شهری سابق بعد از اطمینان از سود اقتصادی و شریک سرمایه‌گذار، به مجوز برج‌سازی ختم می‌شد.
اما حالا که در این وضعیت نابسامان قرار گرفته‌ایم، نه می‌توان برای برج‌های بالا رفته فکری کرد و نه علاجی برای جلوگیری از بی‌ضابطه‌بودن برج‌هایی که اسکلت آن‌ها شکل گرفته و نیمه‌کاره هستند، وجود دارد؛ در عین حال برای آینده شهر مشهد و جلوگیری از این آشفته بازار ساخت و سازهای مرتفع، می‌توان نسخه‌ای پیچید که حداقل وضعیت موجود را بد از بدتر نکند و از طرفی رویه غلط گذشته نیز تداوم نیابد.
بولوار «هفتم تیر» یا بولوار «برج‌ها»
در ادامه برای روشن‌ترشدن ابعاد برج‌سازی‌های بی‌حساب و کتاب و نمای بخشی از مناطق مشهد از جمله «هفتم تیر» که در محاصره این آسمان‌خراش‌ها قرار گرفته، خبرنگار ما به طور میدانی سری به این نقاط زده و نظرات مردم و بنگاه‌های املاک را نیز جویا شده است.
با نزدیک شدن به بولوار «هفتم تیر»، به یاد نام‌گذاری قدیم مشهدی‌ها بر ساختمان‌های مرتفع می‌افتیم که اگر بنا بر همان نگاه در نام نهادن به ساختمان‌های بلند باشد، باید خیابان هفتم تیر را خیابان «برج‌ها» بنامیم. برج‌هایی که برخی‌هایشان قد بلند کرده‌اند و حالا محل رفت و آمد روزانه مردم شده‌اند و برخی هم تیرهایشان بالا رفته و تا چند ماه دیگر به جرگه بلندمرتبه‌های مشهد می‌پیوندند؛ پروژه‌های متعددی که برخی از آن‌ها به صورت مشارکتی با شهرداری عملیاتی شده یا در حال ساخت است که البته در ماه‌های پایانی آخرین سال دوره سوم شورای اسلامی شهر مشهد مجوز آن‌ها صادر شده است.
برج‌های ٩قلو «فرشته» همچنان می‌تازند
به عنوان مثال، برج‌های ٩قلو «فرشته» یکی از پروژه‌های مشارکتی سرمایه‌گذار با شهرداری مشهد است که شورای سوم در خرداد٩٢ و پیش از آغاز فعالیت دوره جدید مدیریت شهری، رای مثبت خود را پای لایحه اجرای آن نشاند. پروژه‌ای که قرار است با سرمایه‌گذاری ٢٨٣میلیارد و ٣٣میلیون تومانی در بولوار هفت‌‌تیر و تقاطع بولوار ارشاد اجرایی شود.
مجتبی نیک‌پور که یکی از مشاوران املاک خیابان هفت تیر مشهد است و دفترش در مجاورت پروژه فرشته واقع شده، در خصوص این پروژه می‌گوید: «فرشته» یک مجموعه شامل ٩برج ٢٧ طبقه است. این پروژه سال‌ها پیش کلید خورد و پس از آنکه مجوزهای لازم را از شهرداری گرفت، عملیات اجرایی‌اش را شروع کرد.
او تیرهای آهنین غول‌پیکر که تازه پایه‌ریزی شده‌اند را نشانه می‌رود و صحبت‌های خود را پی می‌گیرد: «این پروژه چند وقتی فعال بود و عملیات اجرایی‌اش ادامه داشت اما به یک‌باره تعطیل شد تا اینکه از سه‌سال پیش مجدد ساختش آغاز شد.»
به گفته این مشاور املاک، طرح موضوع اجرای این پروژه به دوره اول شورای شهر مشهد برمی‌گردد و صدور مجوزش هم سال‌ها به طول انجامید تا اینکه دوره سوم شورا با آن موافقت کرد.
نیک‌پور این را هم می‌گوید که برج‌های ٩قلو فرشته قرار است در زمینی به وسعت ١۵هزار مترمربع احداث شود و کاربری‌های تجاری، دفترکار، مسکونی، پارکینگ، سایر مشاعات و بهداشتی‌درمانی دارد. در حال حاضر هم شش‌طبقه زیرزمین این برج‌ها ساخته شده است.
برج مسکونی «قصر سفید» یکی دیگر از انواع پروژه‌های بلندمرتبه‌سازی در مشهد است که در زمینی به مساحت ۱۲۰۰مترمربع و با زیربنایی حدود ١٩هزار مترمربع در بولوار هفت تیر، درحال ساخت است.
آن‌طور که حسین محمدی یکی دیگر از مشاوران املاک منطقه روایت می‌کند، قصر سفیدِ ۲۸طبقه‌ای، مرتفع‌ترین برج مسکونی مشهد است که چهارطبقه آن به کاربری رفاهی شامل پارکینگ، کارواش و رختشویی اختصاص داده شده است.
برج‌های خالی از سکنه!
در این بین، نقطه درخورتوجه خالی ماندن فضای این برج‌ها و خاک خوردن آن پس از احداث است، سرمایه‌گذاران بعد از اتمام عملیات اجرایی گاه چندساله چنین برج‌هایی با این امر مواجه می‌شوند که در شرایط فعلی خریداری برای واحدهای مسکونی یا اداری برجشان وجود ندارد.
حسین محمدی هم به این نکته اشاره دارد و می‌گوید: برخی‌ها با این امید که در میان راه، واحدهای برج را پیش‌فروش کرده و منابع مالی لازم برای تکمیل آن‌ها را تامین کنند، پا به عرصه سرمایه‌گذاری می‌گذارند اما چون خریداری نیست، عملیات اجرایی را نیمه‌کاره رها می‌کنند.
او ادامه می‌دهد: به دلیل رکود حاکم بر بازار مسکن، برخی واحدهای مسکونی یا تجاری برج‌های ساخته شده به فروش نمی‌رسد و خالی می‌ماند.
به گفته این مشاور املاک، برخی سرمایه‌گذاران چون نیازی به پول ندارند، به این امید که در سال‌های آینده بازار مسکن از رکود خارج و رونق بگیرد، واحدهای به فروش نرفته برج‌هایشان را خالی رها می‌کنند.
او این را هم می‌گوید که در برخی موارد افراد پس از خرید واحدهای مسکونی برج‌ها، به دلیل بالا بودن هزینه‌های جاری نظیر شارژ از پرداخت آن ناتوان می‌شوند و مجدد مجبور به فروش می‌شوند.
«مانیا» یکی دیگر از سلسله برج‌های مسکونی ساخته شده در خیابان هفت تیر مشهد است، عملیات اجرایی احداث این برج با زیربنایی بالغ بر ۶هزار مترمربع در ١۵طبقه مرداد سال٩٠ آغاز شد و ٣سال بعد به بهره‌برداری رسید.
پروژه« آرمیتاژ گلشن» هم که تاحدودی قد علم کرده و عملیات اجرایی آن در حال انجام است، قرار است در ٣۴طبقه با کاربری‌های تجاری، اداری و مسکونی در حاشیه بولوار هفت تیر به مساحت ۴١٠٠مترمربع و زیر بنای تقریبی ۵٠هزار مترمربع احداث شود تا پس از تکمیل عنوان مرتفع‌ترین برج تجاری و اداری مشهد را با ارتفاع ١۴٠متر از آن خود کند.
تمرکز جمعیت؛ افزایش ترافیک و قیمت زمین در مناطق برج‌سازی شده
احداث برج‌های بلندمرتبه و بدقواره در سطح شهر مشهد، ساخت و سازهای آپارتمانی را نیز تحت تاثیر خود قرار داده، علاوه‌براین سبب افزایش غیرمنطقی و حبابی قیمت اراضی محدوده‌های مرتفع‌سازی هم شده است.
دیگر مشاور املاک مشهدی می‌گوید: «باران ٢» نخستین برجی است که در منطقه آب و برق احداث شد و چند سال از آغاز بهره‌برداری آن می‌گذرد.
حسین قاسمی با بیان اینکه قیمت هر متر زمین در محدوده هفت تیر بین ٢ تا ۵میلیون تومان است، درخصوص قیمت هر متر واحد مسکونی در برج‌های ساخته شده ابراز می‌کند: قیمت واحدهای مسکونی هر برج با دیگری متفاوت است. شاید بشود گفت قیمت هر متر واحد مسکونی در برج‌های لوکس بین ۶ تا ١٠تومان است.
به گفته وی، برج‌سازی، علاوه بر اینکه باعث افزایش قیمت زمین در منطقه شده، به تمرکز جمعیتی و ایجاد ترافیک شدید نیز دامن زده است.
این مشاور املاک می‌گوید: بلندمرتبه‌سازی در مشهد کلاف سر درگمی شده که بعضی‌ها به دنبال سوء‌استفاده از این فضای ایجادشده هستند، به نظر من برای یک‌بار هم که شده باید شورای شهر و شهرداری به موضوع ورود کنند و اجازه ساخت و سازهای مرتفع بدون ضوابط و مقررات را ندهند.
منبع: شهرآرا آنلاین